Jak wynika ze wskazań raportu „Kompetencje przyszłości w firmach rodzinnych 2017”,
za sukcesem rynkowym liderów przedsiębiorczości w najbliższych latach mogą stać dwie
kompetencje: synteza danych oraz inteligencja społeczna, którą chce rozwijać ponad
¾ firm rodzinnych. Tymczasem finanse są tym obszarem zarządzania strategicznego, w
którym firmy rodzinne mają największy dystans do nadrobienia wobec liderów. Autorem
raportu jest Fundacja Firmy Rodzinne. Firma doradcza EY i Bank Pekao SA są partnerami
badania. Raport został zaprezentowany podczas spotkania prasowego w Muzeum nad
Wisłą w Warszawie.

Długowieczność, automatyzacja, zbiory danych, nowe technologie, super struktury
organizacyjne czy globalnie połączony świat to najważniejsze trendy, które zmienią świat w
kolejnych latach. Wskazał je amerykański InsNtute for the Future z siedzibą w Palo Alto
wspólnie z Uniwersytetem w Phoenix w raporcie „Future Work Skills 2020”. Wspomniane siły
sprawią, że na rynku pracy będą się liczyć zupełnie nowe kompetencje. – We współczesnym
otoczeniu gospodarczym tempo i kierunki zmian zaskakują nawet wytrawnych futurologów.
Zatem poznanie, a zwłaszcza zrozumienie znaczenia kompetencji przyszłości służyć ma
identyfikacji i ocenie tych zasobów w przedsiębiorstwie, rozwinięciu pewnych kompetencji i
uzupełnieniu braków. Takie podejście stanowi jeden z fundamentalnych czynników
zdobywania przewagi konkurencyjnej – tłumaczy Anna Maria Nikodemska-Wołowik,
Konsultant merytoryczny raportu, profesor Uniwersytetu Gdańskiego.
Żeby nadążyć za zmieniającym się światem, także firmy rodzinne muszą wyjść naprzeciw
nowym trendom i ocenić, jakie kompetencje są im do tego potrzebne. – W raporcie
„Kompetencje przyszłości w firmach rodzinnych 2017” zbadaliśmy, jak firmy rodzinne oceniają
swój poziom wiedzy w dwóch obszarach – kompetencji przyszłości a także kompetencji
zarządczych. Wśród ankietowanych zostali wskazani liderzy rynkowi. Celem badania było
sprawdzenie, jakie kompetencje są kluczowe do osiągnięcia sukcesu rynkowego w
zmieniającym się otoczeniu – mówi Katarzyna Gierczak Grupińska, prezes Fundacji Firmy
Rodzinne. – Chcemy, by wnioski pozwoliły małym i średnim graczom zbliżyć się do czołówki,
naśladując ich działania w zakresie rozwijania odpowiednich kompetencji w zespołach i
kierownictwie firm – dodaje.

Siła w dużych zbiorach danych
Liderzy rynkowi rozumieją, że korzystanie z dużych zbiorów danych (ang. big data) coraz
bardziej wpływa na rozwój biznesu. Wśród wiodących firm prawie połowa (42,9%) uważa, że
na przestrzeni ostatnich trzech lat to zjawisko dotyczyło ich firmy w wysokim lub bardzo
wysokim stopniu. Wśród pozostałych – uważa tak zaledwie co czwarty przedsiębiorca. Szczególnie istotna jest umiejętność syntezy danych z ich dużych zbiorów i wyciągnięcia
właściwych wniosków. W tym obszarze rozbieżność między liderami a pozostałą grupą firm
wyniosła aż 12 punktów procentowych (p.p.).

– Coraz większa grupa przedsiębiorców odkrywa potencjał informacji i jej przetwarzania –
mówi Katarzyna Tomaszewska, Dyrektor Zarządzający, Departament Rozwoju Produktów,
Bank Pekao S.A. – Trzeba jednak mieć świadomość, że współczesne systemy komputerowe są
narażone na ryzyko ze strony cyberprzestępców. Dlatego tak ważna jest świadomość
zagrożeń i profilaktyka, by im zapobiegać. Podstawowa rekomendacja to zachowanie
przezorności i zdrowego rozsądku, inwestowanie w szkolenia dla pracowników i
przeprowadzanie testów bezpieczeństwa – dodaje.

Inteligencja społeczna
Umiejętność szybkiej oceny emocji i dopasowania do nich sposobu komunikacji zyskuje na
znaczeniu. Inteligencja społeczna jest szczególnie istotna w firmach rodzinnych, w których
relacje prywatne często przeplatają się z zawodowymi. Aż ¾ przedstawicieli firm rodzinnych
deklaruje, że chce ją rozwijać, niezależnie od tego, czy jest już w firmie przyswojona czy nie.

– Kompetencje przyszłości to przede wszystkim umiejętności miękkie. Mimo, że coraz częściej
mówi się o cyfryzacji, robotyzacji czy big data, to nic nie jest w stanie zastąpić tych obszarów,
które pozwalają na rozwijanie się zespołów, ich motywowanie i umiejętne zarządzanie nimi –
mówi Eleni Tzoka-Stecka, koordynator projektów w Fundacji Firmy Rodzinne.
Kluczowe zarządzanie finansami
W drugiej części raportu, ankietowani wskazali kluczowe kompetencje ze strategicznych
obszarów zarządzania. Firmy rodzinne najwyżej oceniają swoje kompetencje w obszarze
relacji z klientami. Tego zdania jest blisko 90% badanych. – Nie jest dla mnie zaskoczeniem, że
akurat w tym obszarze zarządzania firmy rodzinne radzą sobie doskonale. To tylko potwierdza
wyniki naszego innego badania, w którym więcej niż dziewięciu na dziesięciu przedsiębiorców
rodzinnych zgodziło się ze stwierdzeniem, że inwestują w trwałość biznesu i w związku z tym
bezpiecznie jest robić z nimi interesy. Chcą nawiązywać relacje na dziesięciolecia, a nawet na
pokolenia – wyjaśnia Katarzyna Gierczak Grupińska.
Z kolei najsłabiej rozwiniętymi kompetencjami wśród badanych przedsiębiorstw są zasoby
ludzkie oraz nowe technologie.

Największa różnica w ocenie kompetencji występuje w obszarze finansów. Liderzy (69,8%)
czują się zdecydowanie mocniej w tej dziedzinie niż pozostali przedsiębiorcy (51,8%).
– Firmy rodzinne w miarę zwiększania skali działalności zauważają, że coraz ważniejsze są
profesjonalne kompetencje zarządcze. Wśród nich kluczową rolę odgrywa zarządzanie
zasobami ludzkimi i finansami. Dziś wiele firm rodzinnych znajduje się już na profesjonalnym
etapie. Inne zaczynają dostrzegać, że to, co działało do tej pory w małej firmie rodzinnej,
może nie wystarczać do globalnego rozwoju. Te, sięgają często po sprawdzone światowe
modele i dopasowują je do własnej specyfiki. To daje często spektakularne efekty – mówi
Marek Jarocki, Partner w Zespole People Advisory Services w Dziale Doradztwa
Podatkowego.

Firmy rodzinne powinny zwrócić szczególną uwagę na zagadnienia związane z zasobami
ludzkimi. Jeśli chodzi o utrzymanie pracowników, liderzy mają nad pozostałymi firmami
przewagę 14 p.p. Z kolei wśród najważniejszych wyzwań, firmy zaliczone do grupy liderów
dużo częściej wskazują na pozyskanie nowych pracowników. – Firmy rodzinne zdają sobie
sprawę, że w dzisiejszych czasach nie wystarczą szczere intencje i atmosfera ogniska
rodzinnego w pracy, aby wygrać wojnę o talenty. Dziś jest czas na opracowanie
nowoczesnych metod rekrutacji, sposobów motywowania i doceniania pracowników. Z
pewnością pomocne mogą być nowoczesne metody pobudzania innowacyjności w firmach,
takie jak odwołanie się do zbiorowej inteligencji pracowników w rozwiązywaniu codziennych
problemów biznesowych, czyli tzw. crowdsourcing. To może dać realną szansę na uzyskanie
przewagi konkurencyjnej – zauważa Marek Jarocki.

Liderzy stawiają na CSR
Dla wszystkich firm rodzinnych profesjonalizm, pozytywne relacje międzyludzkie i
efektywność to najważniejsze wartości. Największą różnicę między liderami a pozostałymi
firmami widać w ich podejściu do tematu społecznej odpowiedzialności biznesu. Liderzy
widzą, że należy dzielić się swoim sukcesem z interesariuszami i uwzględniać ich w swoich
działaniach.
– Osiąganie sukcesów bez wsparcia lub przynajmniej akceptacji społeczeństwa jest bardzo
trudne. Na pewnym etapie rozwoju firmy, wartość dobrego pracownika jest nie do
przecenienia. Pracownik, który nie odczuwa akceptacji społeczeństwa lokalnego dla firmy, w
której pracuje, nie będzie pracownikiem twórczym i usatysfakcjonowanym – mówi Sylwia
Mokrysz z zarządu MOKATE S.A.

Większa świadomość – ważniejszy pracownik
Firmy, które umieją przełożyć cele przedsiębiorstwa na cele pracowników, zdają sobie
sprawę, że służy to zarówno motywacji pracowników jak i lepszej pracy zespołowej. To
zresztą jedna z najrzadszych umiejętności wśród wszystkich firm, które uczestniczyły w
badaniu. Przedsiębiorstwa te są także świadome i korzystają z narzędzi do pomiaru
efektywności przedsiębiorstwa oraz posiadają większe umiejętności w zakresie budowy
marki.

– Właściciele firm, którym zależy na poprawie wyników ich przedsiębiorstw, powinni przede
wszystkim zadbać o rozwój pracowników, ich zaangażowanie i uczestnictwo w procesie
decyzyjnym – zauważa Konrad Bugiera, koordynator projektu „Kompetencje przyszłości w
firmach rodzinnych 2017”, Członek Rady Fundacji Firmy Rodzinne. – Mam nadzieję, że
zestawione w raporcie wyniki badania uświadomią aspirującym przedsiębiorcom, że gdy
myślimy o prawdziwym sukcesie, to nie ma drogi na skróty. Jest praca u podstaw –
podsumowuje.

Kompetencje Przyszłości w Firmach Rodzinnych- raport