Pierwsze w Polsce i jedno z pierwszych w Europie Narzędzie Pomiaru Kapitału Ludzkiego, umożliwiające firmom lepszą kontrolę kosztów personalnych, bardziej efektywne zarządzanie personelem, a także ocenę opłacalności inwestycji rozwojowych, jest już dostępne. Dlaczego warto z niego skorzystać?

Wyobraź sobie, że przechadzasz się po wielkim mieście. Po drodze mijasz mnóstwo reklam, z których dowiadujesz się, że akurat ten napój cię uskrzydli, a jeszcze inny orzeźwi, a w tym ubraniu będziesz wyglądał szałowo. Dobra, myślisz, ale jednocześnie zadajesz sobie pozornie naiwne pytanie: czy to wystarczy, aby być na topie, tak jak wszyscy inni? Zaraz, zaraz…. Wszyscy – czyli kto?

Jeżeli nachodzą Cię podobne refleksje, to jesteś na dobrej drodze do realizacji własnych pomysłów. Pozostaje jeszcze tylko omówić kolejne hasło, z którym się niejednokrotnie spotkałeś – inwestycja w kapitał ludzki – odmieniane na wszelkie sposoby. Dlaczego akurat inwestycja w kapitał ludzki? Jak to zmierzyć? Czy jest to możliwe? Odpowiedź na powyższe pytania można by było zacząć od momentu powstaniu świata, ale my znacznie skrócimy ten czas.

Załóżmy, że jesteś przedsiębiorcą. Wszelkie działania związane z rozwojem firmy, zaistnieniem na rynku i osiągnięciem efektu skali masz już za sobą. Nie działasz „po omacku”, wyznaczyłeś firmie konkretne cele, wszystkie procesy zostały usystematyzowane, wszystko odbywa się zgodnie z procedurami, klienci składają zamówienia. Tylko jest jedno ale… Cały ten spokój może doprowadzić do „skostnienia” firmy i w konsekwencji utraty pozycji na rynku. Firmy, które nie poddają się tej fazie, cały czas są „świeże”, a pojawiające się w nich innowacyjne pomysły są wdrażane w życie. Znowu powstaje pytanie – kto to robi? Odpowiedź jest prosta: ludzie, czyli kapitał ludzki. Tylko co to dokładnie znaczy?

Wyobraź sobie, że zlecasz grupie ludzi rozstawienie namiotu. Część z nich będzie skoncentrowana na wizji, gdzie ten namiot ustawić, czemu on będzie służył, jak go będzie można wykorzystać, czy faktycznie może być tylko namiotem. Inni zabiorą się od razu za pracę, będą składali maszty, naciągali linki, rozpościerali tropik, jeszcze inni będą dostarczali poszczególne elementy i sprawdzali ich zgodność z instrukcją. Proszę bardzo. Taka prosta czynność, a ile różnych talentów i predyspozycji się ujawniło. To właśnie jest nasz kapitał ludzki i od tego, jak nim zarządzamy (ile na jego temat wiemy), będzie zależał rozwój wewnętrznej przedsiębiorczości, jak i samego przedsiębiorstwa.

„Kiedy brakuje nam wizji, gonimy za iluzją”

Powyższy obraz uzupełnijmy jeszcze kilkoma danymi. Obecnie przeciętny przedsiębiorca 70% swojego czasu spędza jako wykonawca, 20% jako menedżer, natomiast 10% jako wizjoner. Zwróćmy uwagę, że to właśnie od wizjonera wychodzą innowacyjne pomysły, to wizjonerzy starają się kreować rzeczywistość. Dla przykładu podajmy kilka faktów z życia Henrego Forda.

Ford wkroczył w gorący okres rozwoju motoryzacji, gdy na rynku działało już wiele firm o podobnym profilu. Któregoś dnia stwierdził, że produkowane przez niego auto powinno być dostępne dla wszystkich obywateli amerykańskich (taką właśnie miał wizję, którą przekazał swoim menedżerom oraz robotnikom). W wyniku podjętych działań wkrótce uruchomiono pierwszą taśmę produkcyjną i trzyzmianowy dzień pracy. Dzięki temu Ford był w stanie zredukować cenę i uczynić auto dostępne dla amerykańskich robotników (zgodnie ze swoją wizją). Można? Można.

Na przykładzie fabryki Forda dotykamy tzw. wewnętrznej przedsiębiorczości – gdzie pojawia się wizja, są zbierane pomysły, a następnie przekazywane do realizacji ludziom. W podejściu tym istotą jest wolność zarządzania zasobami, elastyczność w sposobie dojścia do celu, możliwość konsultowania się (wewnątrz i na zewnątrz). Innymi słowy, zadaniem jest osiągnięcie celu, bez tłumaczenia, jak to zrobić (oczywiście przy zachowaniu obowiązujących wartości, norm etycznych). O kolejnych krokach będzie decydowała inicjatywa oddolna.

Narzędzie do pomiaru kapitału ludzkiego

Jednak nawet najlepszy wizjoner nie wie wszystkiego o swojej firmie. Ma jednak świadomość, że są sposoby, narzędzia i metody, by tę wiedzę pozyskać. Wyniki badań prowadzonych w ramach projektu „Kapitał Ludzki jako element wartości przedsiębiorstwa” (2013) wskazały, że 56% ankietowanych dokonuje analiz kapitału ludzkiego, natomiast 43% przedsiębiorstw nie podejmuje w ogóle takich działań. Ponadto liczna grupa firm nie zna narzędzi pomiaru kapitału ludzkiego lub wskazuje na istnienie barier ograniczających ich powszechność. Należą do nich zbyt wysokie koszty przeprowadzenia pomiaru lub brak wykwalifikowanych pracowników. Tworzy się z tego istny labirynt problemów nie do rozwiązania. Ale czy na pewno?

Odpowiedzią na tak zadane pytanie jest Narzędzie Pomiaru Kapitału Ludzkiego (NKL). Aplikacja stworzona dla potrzeb polskiego rynku, umożliwiająca faktyczny pomiar wartości zasobów personalnych przedsiębiorstwa.

Dzięki NKL:

• Dokonasz diagnozy kapitału ludzkiego swojego przedsiębiorstwa.
• Zmierzysz wartość kapitału ludzkiego swojej firmy, dowiesz się, jaki ma wpływ na funkcjonowanie i politykę rozwoju Twojego przedsiębiorstwa.
• Wzbogacisz swój dział kadr/HR w kompetencje umożliwiające planowanie strategiczne rozwoju kapitału ludzkiego w powiązaniu z krótko- oraz długoterminowymi celami firmy.
• Będziesz mógł lepiej kontrolować koszty personalne.
• Poznasz mocne strony oraz szanse rynkowe swojej firmy w formie raportu dedykowanego akcjonariuszom oraz potencjalnym inwestorom.
• Dowiesz się, czy podjęte przez Ciebie projekty dotyczące rozwoju kapitału ludzkiego w Twojej firmie przyniosły rezultaty.

Skąd można pobrać narzędzie do pomiaru kapitału ludzkiego?

Narzędzie jest udostępniane przedsiębiorstwom do bezpłatnego pobrania i korzystania na zasadzie wolnej licencji Creative Commons. Zostało ono opracowane w trzech formach dedykowanych dla małych, średnich i dużych przedsiębiorstw. Po wprowadzeniu danych dotyczących: struktury zatrudnienia, informacji opisujących system zarządzania kapitałem ludzkim oraz danych finansowych, NKL oblicza wskaźniki kapitału ludzkiego w podziale na wskaźniki kosztowe, czasowo-ilościowe, wydajności i jakościowe oraz wskaźniki kapitału intelektualnego wraz z ich interpretacją.

Dodatkowo Narzędzie jest wyposażone w moduł do badań ankietowych pracowników, który pozwala na gromadzenie i analizowanie ich opinii w następujących obszarach:

• satysfakcja i zaangażowanie pracowników,
• kultura organizacyjna,
• kompetencje,
• relacje interpersonalne,
• zarządzanie wiedzą.

Narzędzie łączy w sobie podejście charakteryzujące metody finansowe i jakościowe w kompleksowej i prostej do zastosowania formie.

Wszelkie informacje dotyczące NKL i jego pobrania znajdują się na stronie internetowej: nkl.parp.gov.pl

Tekst powstał w oparciu o badania Bilansu Kapitału Ludzkiego realizowane przez PARP oraz refleksje z konferencji „Mierzyć to, co niemierzalne. Pomiar kapitału ludzkiego w praktyce firm”, która odbyła się 5 listopada 2015 roku w Hotelu Radison Blu Sobieski w Warszawie.