Nowy rodzaj restrukturyzacji określony mianem uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego (dalej: UPR) został wprowadzony do porządku prawnego w czerwcu 2020 roku na  mocy tzw. Tarczy Antykryzysowej 4.0[1]. Rozszerzenie dotychczasowego katalogu rodzajów restrukturyzacji o ten nowy tryb stanowiło odpowiedź na trudną sytuację finansową wielu przedsiębiorstw wynikającą z warunków pandemicznych i podyktowane było koniecznością usprawnienia dotychczas istniejących procedur.

Uproszczona restrukturyzacja jest pozasądową procedurą, która pozwala na zawarcie porozumienia – zwanego układem – z wierzycielami przedsiębiorstwa. Efektem skutecznie przeprowadzonej restrukturyzacji ma być odzyskanie płynności finansowej przez zadłużonego przedsiębiorcę i zaspokojenie wierzycieli.

Przebieg postępowania

Otwarcie UPR musi zostać poprzedzone wykonaniem określonych czynności przygotowawczych. Przede wszystkim dłużnik musi zawrzeć umowę z wybranym przez siebie doradcą restrukturyzacyjnym, który w toczącym się postępowaniu restrukturyzacyjnym będzie występował w charakterze nadzorcy układu. Następnie dłużnik wraz z nadzorcą przygotowują spis wierzytelności, spis wierzytelności spornych oraz ustalają dzień układowy. W dalszej kolejności następuje dokonanie obwieszczenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (MSiG), które automatycznie otwiera postępowanie restrukturyzacyjne. Na treść wspomnianego obwieszczenia składają się: dane dłużnika, dzień układowy i dane nadzorcy układu czuwającego nad przebiegiem postępowania.

Dzień dokonania obwieszczenia o otwarciu postępowania jest niezwykle istotny. Od tego momentu aż do zakończenia lub umorzenia postępowania dłużnik zostaje objęty szeroko rozumianą ochroną. Dotychczas prowadzone postępowania egzekucyjne wobec niego zostają zawieszone, a nowe nie mogą być wszczęte. Wierzytelności powstałe przed wszczęciem procedury ulegają tzw. zamrożeniu, a ich spłata zostanie objęta układem z wierzycielami. Dodatkowo, w trakcie trwania postępowania, obowiązuje zakaz wypowiadania kluczowych umów: najmu, dzierżawy, kredytu, pożyczki, leasingu, ubezpieczeń majątkowych, gwarancji, poręczeń, akredytyw, a także umów rachunku bankowego.

Dzień obwieszczenia stanowi również ważny termin z uwagi na fakt, że od tego dnia dłużnik i nadzorca mają cztery miesiące na przeprowadzenie postępowania i złożenie wniosku o zatwierdzenie układu. Efektem ich współpracy jest wypracowanie tzw. propozycji układowych. Składać się na nie mogą: odroczenie terminu wykonania; rozterminowanie i/lub umorzenie zadłużenia; zmniejszenie wysokości zadłużenia; konwersja wierzytelności na udziały lub akcje; zmiana, zamiana lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność. Wypracowane propozycje poddawane są pod dyskusję wierzycieli, którzy w trakcie głosowania nad układem wyrażają swoje stanowisko. Układ uznaje się za przyjęty, jeżeli za zawartymi w nim propozycjami opowie się większość głosujących wierzycieli posiadających co najmniej 2/3 sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom. Wówczas nadzorca może złożyć do sądu wniosek o zatwierdzenie układu. W momencie uprawomocnienia się decyzji sądu nadzorca może przystąpić do wykonania układu.

Należy jednak wspomnieć, że niedotrzymanie czteromiesięcznego okresu na przeprowadzenie UPR skutkuje umorzeniem postępowania. Wówczas dłużnik może skorzystać z innej formy restrukturyzacji.

Korzyści

W uproszczonym postępowaniu restrukturyzacyjnym dostrzega się szereg korzyści dla przedsiębiorcy.

Przede wszystkim jest to postępowanie szybkie i proste. Nadzorca i dłużnik dysponują czteromiesięcznym okresem. Pomimo obecności nadzorcy kontrola nad biznesem pozostaje w rękach właściciela, a wybrany przez niego nadzorca kontroluje tylko czynności nadzwyczajne. Poza tym dłużnik uzyskuje ochronę przed egzekucją oraz przed wypowiedzeniem umów kluczowych dla funkcjonowania jego biznesu. To czas, który można określić mianem „zamrożenia”. Wówczas dłużnik przy wsparciu nadzorcy może negocjować z kontrahentami w spokoju i bez przymusu dążąc do zawarcia pozasądowego układu, na który zgodę wyrażają wierzyciele posiadający 2/3 sumy długów. W ramach zawartego układu możliwe jest odroczenie, a nawet umorzenie części zobowiązań.

UPR to postępowanie w dużej mierze pozasądowe i niedrogie. Udział sądu został zawężony do ostatniej fazy postępowania. Uproszczono więc wszystkie dotychczasowe, skomplikowane oraz ograniczono wynagrodzenie nadzorcy układu w przypadku mikro- i małych firm. Warto również wspomnieć, że składając wniosek do Agencji Rozwoju Przemysłu możliwe jest uzyskanie pomocy publicznej na restrukturyzację.

UPR jako narzędzie związane z COVID-19 nie obciąża reputacyjnie przedsiębiorstwa tak, jak inne postępowania restrukturyzacyjne.

Podsumowując zalety przypisywane temu rodzajowi restrukturyzacji:

• w dużej mierze jest postępowaniem pozasądowym;
• przedsiębiorca-najemca samodzielnie wybiera nadzorcę, który poprowadzi postępowanie;
• wraz z jej uruchomieniem wszystkie dotychczasowe postępowania egzekucyjne zostają zawieszone, a nowe nie mogą zostać wszczęte;
• w trakcie trwania postępowania obowiązuje zakaz wypowiadania kluczowych dla najemcy umów: kredytu, pożyczki, leasingu, ubezpieczeń majątkowych, gwarancji, poręczeń, akredytyw, a także umów rachunku bankowego;
• istnieje ustawowe ograniczenie wynagrodzenia nadzorcy układu w przypadku mikro i małych przedsiębiorców;
• pozwala zachować przedsiębiorcy-najemcy kontrolę nad biznesem;
• cały proces trwa tylko kilka miesięcy.

Dotychczasowe doświadczenia

Nowy tryb restrukturyzacji cieszy się dużym zainteresowaniem. Zdają się to potwierdzać dane zamieszczone w MSiG. Wynika z nich, że od końca czerwca, czyli od momentu wejścia w życie przepisów umożliwiających skorzystanie z UPR do końca stycznia, 455 podmiotów dokonało obwieszczenia o otwarciu uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego. Stanowi to niezaprzeczalny dowód na jego popularność.

Rosnące zainteresowanie dostrzegli ustawodawcy. Świadczą o tym najnowsze informacje o podjęciu prac zmierzających do wydłużenia okresu umożliwiającego skorzystanie z UPR. Zgodnie z pierwotnymi planami miało ono być rozwiązaniem czasowym i obowiązywać przez rok, czyli od czerwca 2020 do czerwca 2021. Zainicjowane prace doprowadziły do przygotowania projektu nowelizacji, wedle którego dokonano modyfikacji i ulepszenia niektórych rozwiązań zaczerpniętych z uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego. Właśnie w takiej postaci jako nowa forma postępowania o zatwierdzenie układu ma ono na stałe wejść do porządku prawnego.

Autorzy:

adw. dr Patryk Filipiak

Doktor nauk prawnych, kwalifikowany doradca restrukturyzacyjny, współtwórca Prawa Restrukturyzacyjnego, partner i założyciel kancelarii FILIPIAK BABICZ LEGAL oraz prezes Zarządu Zimmerman Filipiak Restrukturyzacja S.A.

Specjalizuje się w restrukturyzacji zagrożonych podmiotów gospodarczych, zarządzaniu majątkiem niewypłacalnych firm i osób fizycznych oraz ochronie praw wierzycieli w związku z niewypłacalnością ich dłużników.

Anna Michalska

Prawnik, doradca restrukturyzacyjny, zastępca szefa Działu Restrukturyzacji i Upadłości kancelarii FILIPIAK BABICZ LEGAL oraz szef Działu Prawnego Poznań w Zimmerman Filipiak Restrukturyzacja S.A.

W ramach swojej praktyki zawodowej zdobyła doświadczenie w kierowaniu i nadzorowaniu procesów upadłości i restrukturyzacji przedsiębiorców działających we wszystkich sektorach gospodarki, również w odniesieniu do dużych spółek giełdowych.

[1] Ustawa z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19.