Doczekaliśmy się. Po uchwaleniu przez sejm i podpisaniu przez prezydenta, ustawa sukcesyjna została ogłoszona w dzienniku ustaw pod koniec sierpnia tego roku. Weszła w życie dokładnie 25 listopada 2018 r. To z pewnością ważna data w historii polskiej przedsiębiorczości.

Można powiedzieć „wreszcie”. Ustawa sukcesyjna jest uchwalona – po ośmiu latach od kiedy temat został publicznie wywołany przez Zofię Drohomirecką, o której pisaliśmy w poprzednim wydaniu Biuletynu Fundacji Firmy Rodzinne, nazywając ją „Matką zarządu sukcesyjnego”. I chyba nie jest to sformułowanie na wyrost, bo gdyby nie jej tragiczne przeżycia, których opowiedzenie przemówiło do wyobraźni wielu osobom, prawdopodobnie sprawa nie zostałaby podjęta.

Osiem lat to strasznie długo, biorąc pod uwagę tempo, w jakim powstaje w Polsce prawo w ostatnim okresie. Tym bardziej, że społeczna waga tych przepisów jest nie do przecenienia, a dowodem na ich użyteczność jest fakt przegłosowania ustawy bez ani jednego głosu sprzeciwu. W głosowaniu nad ostatecznym kształtem ustawy (po poprawkach senackich) wzięło udział 431 posłów, z których tylko jeden wstrzymał się od głosu. Pozostali byli za.

Ustawa trafiła do prezydenta dzień po sejmowym głosowaniu, czyli 6 lipca. Prezydent podpisał się pod ustawą 25 lipca 2018 r. Ogłoszenie w Dzienniku Ustaw nastąpiło 24 sierpnia ze wskazaniem terminu wejścia w życie za trzy miesiące. Wedle tych wytycznych, nowe prawo weszło w życie 25 listopada bieżącego roku.

Należy przyjąć to z zadowoleniem, choć tak naprawdę jest to dopiero pierwszy i drobny krok w tworzeniu prawa przyjaznego przedsiębiorcom. Przepisy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej dają możliwość zachowania ciągłości funkcjonowania firmy rodzinnej po śmierci właściciela prowadzącego ją jako jednoosobową działalność, ale to tylko proteza.

Jak wielokrotnie podkreślaliśmy już w artykułach, które ukazywały się na łamach tego biuletynu, firmy trzeba profesjonalizować i tworzyć spółki, które ochronią rodzinne mienie. Jednak do pewnego poziomu rozwoju przedsiębiorstwa spółka prawa handlowego nie ma uzasadnienia – i to właśnie z myślą o firmach w fazie wzrostu należy prowadzić rozważania w kategoriach tego, kto skorzysta na nowych przepisach.

Właściciele firm rodzinnych wypatrują kolejnych zmian w materii tworzenia prawa przyjaznego przedsiębiorczości. Najbliższym może być zaliczenie w poczet kosztów uzyskania przychodu wynagrodzenia wypłaconego małżonkowi przez przedsiębiorcę prowadzącego jednoosobową działalność. Byłby to bardzo oczekiwany dowód na to, że państwo traktuje przedsiębiorców poważnie i ma do nich zaufanie.